JAK ROZWIJAĆ MOWĘ DZIECKA ?
Rozwijanie mowy dziecka to proces, który zaczyna się już od pierwszych dni życia i trwa przez kilka lat. Wspieranie tego rozwoju to przede wszystkim codzienne, naturalne działania rodziców i opiekunów. Oto sprawdzone sposoby — podzielone według wieku i rodzaju aktywności:
Od urodzenia do 1. roku życia
- Mów do dziecka często i spokojnie.
Opowiadaj, co robisz („Teraz ubieramy bluzeczkę”, „Zaraz zjemy kaszkę”), nawet jeśli maluch jeszcze nie odpowiada. - Utrzymuj kontakt wzrokowy i reaguj na dźwięki dziecka.
Głużenie i gaworzenie to początki rozmowy – odpowiadaj na nie uśmiechem i słowami. - Śpiewaj i recytuj rymowanki.
Melodia języka, rytm i powtarzalność pomagają dziecku „osłuchać się” z mową. - Czytaj proste książeczki.
Nawet jeśli maluch tylko patrzy na obrazki, słyszy Twój głos i rytm języka.
1–3 lata
- Rozmawiaj o tym, co dziecko widzi i robi.
„Zobacz, to kotek. Kotek miauczy. Gdzie kotek ma ogon?”
– proste zdania pomagają łączyć słowo z przedmiotem. - Rozwijaj słownictwo przez zabawę.
Układaj klocki, nazywając kolory i kształty; baw się w „Kto to? Co to?”. - Czytaj codziennie.
Wybieraj książeczki z powtarzającymi się frazami – dzieci lubią rytm i szybko zapamiętują. - Zachęcaj, nie poprawiaj zbyt często.
Zamiast „Nie mówi się ‘kotek idła’, tylko ‘kotek poszedł’”, lepiej powtórzyć poprawnie:
„Tak, kotek poszedł spać”.
3–6 lat
- Zadawaj pytania otwarte.
Zamiast „Podobało ci się w przedszkolu?” – zapytaj „Co dziś było najfajniejsze w przedszkolu?”. - Rozmawiaj o emocjach i wydarzeniach.
W ten sposób będziesz rozwijać słownictwo i zdolność opowiadania. - Grajcie w gry językowe.
– „Powiedz słowo na literę M”
– „Zgadnij, co to za zwierzę, jeśli robi muuu” - Ćwicz artykulację przez zabawę.
Zabawne ćwiczenia buzi i języka: „parskanie konika”, „mlaskanie”, „zdmuchiwanie piórek”.
Ogólne zasady
- Daj dziecku czas na odpowiedź. Nie mów za nie.
- Nie nadużywaj zdrobnień – dziecko powinno słyszeć prawidłowe formy.
- Ogranicz czas przed ekranem. Ekrany nie zastąpią rozmowy z człowiekiem.
- Bądź wzorem. Dziecko uczy się, słuchając, jak mówisz Ty.
Jeśli zauważasz, że dziecko ma trudności z mówieniem (np. nie gaworzy do 12. miesiąca, nie mówi prostych słów do 2. roku, albo nie łączy wyrazów do 3. roku), warto skonsultować się z logopedą – im wcześniej, tym lepiej.
tekst opracowała: Barbara Stasik
